Deel 2 in de serie over de klassieke nihonto versus de moderne katana. Een must voor iedereen met interesse in de evolutie van Japanse zwaarden!
Na een introductie en in te zoomen op de kantei, gaan we in dit deel verder in op de Sugata en de Hada.

Sugata

De Sugata is in loop der tijden behoorlijk van veranderd, en dit is ook een groot manco bij de meeste moderne productie bladen, geen Chinese smederij uitgezonderd. De Sugata klopt vaak niet helemaal, en waarom? Het is nogal complex en men is daarvan gewoon niet op de hoogte. Ik zal je ook meteen ervan op de hoogte stellen dat mijn gepoogde volgorde vaak niet op gaat omdat je soms op één of ander facet vastloopt of dat een aspect zo prominent is dat je vandaar uit je zoektocht begint. Er zijn namelijk heel wat tachi die zijn "omgesmeden" tot een katana, en dus kan je een ouder zwaard in je handen dan je vermoedt. Ook werden er soms simpelweg custom katana's gemaakt, in een bepaalde periode en misschien wilde de opdrachtgever gewoon een katana met een oudere Sugata.
Een bekend voorbeeld is dat in de Shinshinto periode er een heropleving kwam van oude Koto bladen. Ook liepen die periode niet strak in elkaar over maar waren het gestage overgangen.Een bekend voorbeeld is dat in de Shinshinto periode er een heropleving kwam van oude Koto bladen. Ook liepen die periode niet strak in elkaar over maar waren het gestage overgangen.
Ik heb hiervan een mooi plaatje waarin je de ontwikkeling prachtig kan zien.

Het is ook wel interessant om even de Japanse zwaard perioden kort aan te halen in verschillende tijdvakken. De perioden zijn Jokoto (pre 987 AD), Koto (987-1596 AD), Shinto (1597 - 1760 AD), Shinshinto (1760 - 1876 AD), Gendaito (~1877 - 1945 AD) en Shinsakuto (~1946 AD -).

Als je even snel kijkt, qua oudheid loopt het namelijk van recht naar links (moderne tijd) dan zie je al snel dat de Sori, dat is de curve, steeds minder werd, dus hoe ouder hoe dieper de Sori, behalve dan de eerste. Die had vooral dus te maken met de gebruikte stijl die men gebruikte in oorlogvoeren. Het is ook mooi om te zien dat er een bepaalde dynamiek inzit. Persoonlijk vind ik een diepe Sori erg mooi bij een blad. De Suguta geeft dus al een goede indicatie uit welke periode een Katana kan komen.

Hada

De vervolg stap wordt meteen een stuk lastiger, je hebt namelijk vele scholen gehad in Japan, die later allemaal werden ondergebracht in vijf scholen (gokaden) die geografisch van elkaar verschilden en uit verschillende provincies kwamen. Elke school had zijn eigen tradities en kenmerken welke duidelijk tot uit kwamen in de manier waarop ze smeden. Ik zal ze even opsommen.

Soshu School, bekend om itame hada & midare hamon in nie deki.
Yamato School, bekend om masame hada & suguha hamon in nie deki.
Bizen School, bekend om mokume hada & midare hamon in nioi deki.
Yamashiro School, bekend om mokume hada & suguha hamon in nei deki.
Mino School, bekend om mokume hada & midare hamon mixed with togari-ba.

Los van deze scholen had je ook nog scholen die nergens werden opgenomen en vaak gebruik maakten van verschillende technieken die door elkaar heen werden gebruikt. Het waren er ongeveer 19 en deze werden Wakimono genoemd.

Je ziet in bovenstaande dat er Hada wordt opgenoemd, simpelgezegd is dit het resultaat van het vouwproces wat plaats vindt tijden het smeden en dus vouwen. Het vouw proces werd gedaan om het blad homogeen te krijgen qua mechanische eigenschappen. Met andere woorden het blad werd overal even hard en flexibel op de plekken waar de smeden dat wilde. Ik heb het nu dus vooral over het staal (kawagame) van de buitenkant en dus de kant waar men mee ging snijden. De achterkant en kern werd namelijk van zachter staal (Shingane)gesmede. Het is ook even van belang om aan te halen dat de Tamahagane aan de buitenkant van het blad een hoger koolstof gehalte bevatte dan de binnenkant. In ieder geval zorgde dit ervoor dat er een Hada ontstond. Als je de Hada dus goed bekijkt kan hieruit enkele technieken afleiden en die kan dus bij een school worden ondergebracht. Om de Hada te kunnen beoordelen moet het blad wel in goede staat zijn en een goede polijsting hebben. Het is ook zo dat er vaak verschillende soorten Hada door elkaar heen worden gebruikt en verschillen in nuances en compactheid.

Hier gaat het ook vaak mis met Chinese smederijen, doorgaans wordt het staal wel gevouwen maar wordt er niet zo een verfijnde Hada gesmede zoals bij een authentiek Japanse Zwaard, meestal zijn het zeer grove Itame Hada wat je veelal ziet. Als er op een verkeerde manier is gesmede kan je waarschijnlijk een fout ontdekken in het blad.

Fouten of mankementen noemt men Kizu, veel voorkomend zijn Hagire (scheurtjes in de Hamon). Het moge duidelijk zijn dat deze de waarde van het blad sterk kunnen verminderen. Sommige Kizu kunnen worden hersteld door een nieuwe polijsting, en bij oudere Nihonto worden enige Kizu geaccepteerd alsook bij zeer beroemde smeden. Het is logischerwijze onontkomelijk dat een Nihonto in de loop der tijden beschadigen heeft opgelopen. Desondanks kan het leerzaam zij om een blad vol met fouten te bestuderen zodat je dit ook beter kan herkennen of dat je meer kijk krijgt op een bepaalde school.

Dit is het tweede deel van een serie over de nihonto vs. de moderne katana. Jordy Klaver, eigenaar van Samurai Katana Shop zal de komende periode regelmatig een nieuw deel publiceren.
De volgende keer zal hij ingaan op de Hamon en de Hataraki. Hou deze site dus in de gaten!